Ο µόνος δρόµος για να προχωρήσει µια αγροτική επιχείρηση είναι οι επενδύσεις. Φυσικά µε αξιοποίηση των αναπτυξιακών προγραµµάτων. Όλων των διαθέσιµων προγραµµάτων. Είτε του ΠΑΑ, είτε του Αναπτυξιακού, είτε του Ταµείου Ανάκαµψης.
Βεβαίως, εκτός από τις όποιες επιχορηγήσεις, χρειάζονται και κεφάλαια. Κατ’ αρχήν ίδια κεφάλαια και σε δεύτερο χρόνο δανειακά.
Χωρίς ένα αξιόλογο ποσοστό ιδίων κεφαλαίων, δεν υπάρχει κανένας λόγος να σχεδιάζει κανείς επενδύσεις. Πρώτον, γιατί η εποχή του… όλα βολεύονται, έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Αυτό σηµαίνει ότι κανένα project δεν µπορεί να υλοποιηθεί µόνο µε το σκέλος της επιχορήγησης. Όποιος επιχειρεί κάτι τέτοιο, απλά κινδυνεύει να χάσει λεφτά.
∆εύτερον, γιατί, ειδικά υπό τις παρούσες περιστάσεις, ούτε ο δανεισµός αποτελεί βιώσιµη λύση. Όπως πηγαίνουν τα πράγµατα, το επιτόκιο αναφοράς επί του οποίου θα γίνονται σύντοµα οι τιµολογήσεις των τραπεζών, πιθανότατα να φθάσει το 6,5%, εφόσον η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προχωρήσει τον σχεδιασµό αύξησης των επιτοκίων περί του οποίου έχει προϊδεάσει.
Τι σηµαίνει αυτό; Ότι µε πραγµατικά τραπεζικά επιτόκια πέριξ του 10% κανένα επενδυτικό σχέδιο στον τοµέα της πρωτογενούς παραγωγής δεν µπορεί να είναι βιώσιµο, ειδικά όταν επιδιώκεται το 50% της επένδυσης να «τρέξει» µε δανεισµό. Είναι επιβεβληµένη όσο ποτέ η ίδια συµµετοχή. Άλλωστε και οι ίδιες οι τράπεζες δεν πρόκειται να αναλάβουν τη χρηµατοδότηση project σε τέτοια ποσοστά (50%), όταν γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι τα επιτόκιά τους καθίστανται απαγορευτικά.
Επιστρέφοντας ωστόσο στην αρχή, θα πρέπει να γίνει κατανοητό από τους αγρότες ότι καµιά αγροτική επιχείρηση δεν µπορεί να προχωρήσει, δηλαδή να βελτιώσει την παραγωγικότητά της και να είναι ανταγωνιστική, χωρίς να σχεδιάσει νέες σοβαρές επενδύσεις. Ειδικά τώρα που οι τεχνολογικές εξελίξεις, µε αφετηρία την ψηφιακή προσέγγιση των πραγµάτων, τρέχουν µε ιλιγγιώδεις ρυθµούς.
Πως όµως να τρέξουν, από αγρότες, οι επενδύσεις στην αγροτική παραγωγή, όταν η συντριπτική πλειοψηφία των αγροτικών εκµεταλλεύσεων στη χώρα µας «έρχεται» από διαδοχικά δύσκολα χρόνια και διανύει φάση απόλυτης παρακµής; Πάντοτε ήταν δύσκολα τα πράγµατα στη γεωργία, µόνο που τώρα η κατάσταση µοιάζει αδιέξοδη. Από τη µια η ανάγκη να γίνουν, και µάλιστα ταχύτατα, επενδύσεις εκσυγχρονισµού των εκµεταλλεύσεων είναι πολύ µεγάλη και από την άλλη, δεν υπάρχουν λεφτά. Καθόλου λεφτά.Είναι η πρώτη φορά που δεν αρκεί το οργανωτικό πνεύµα σε µια εκµετάλλευση, δεν αρκεί η ύπαρξη κτηµατικής περιουσίας, τεχνογνωσίας και επίµονης προσωπικής εργασίας. ∆εν αρκεί ακόµα, να είσαι νέος και µε καλές σπουδές. Χρειάζονται κεφάλαια!