Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, έλαβε την τελική έκθεση του στρατηγικού διαλόγου για το μέλλον της γεωργίας της ΕΕ, την οποία παρέδωσε ο πρόεδρος της ομάδας, καθηγητής Peter Strohschneider.
Με τίτλο «Μια κοινή προοπτική για τη γεωργία και τα τρόφιμα στην Ευρώπη», η έκθεση παρουσιάζει μια αξιολόγηση των προκλήσεων και των ευκαιριών, ακολουθούμενη από μια σειρά συστάσεων. Οι προτάσεις αυτές θα κατευθύνουν το έργο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά τη διαμόρφωση του οράματός της για τη γεωργία και τα τρόφιμα, το οποίο θα υλοποιηθεί κατά τις πρώτες 100 ημέρες της δεύτερης θητείας της προέδρου φον ντερ Λάιεν.
Η Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της για το σημαντικό έργο που επιτέλεσαν τα 29 μέλη του στρατηγικού διαλόγου από την έναρξή του από την Πρόεδρο Φον ντερ Λάιεν τον Ιανουάριο του 2024, καθώς και για την εποικοδομητική δέσμευση που επέδειξαν καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας, προκειμένου να οριστικοποιήσουν —και να εγκρίνουν— ομόφωνα την τελική έκθεση. Τα σημερινά αποτελέσματα δείχνουν ότι μπορεί να επιτευχθεί συναίνεση μεταξύ βασικών συμφερόντων από ολόκληρη την αγροδιατροφική αλυσίδα, ακόμη και σε περιόδους πόλωσης γύρω από τη δημόσια συζήτηση για θέματα γεωργικών προϊόντων διατροφής.
Η διατήρηση αυτής της προσέγγισης, με τη συνέχιση της προώθησης του διαλόγου και της αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ διαφορετικών απόψεων, μπορεί να συμβάλει στην εξεύρεση βιώσιμων λύσεων για ανταγωνιστικά, ανθεκτικά, ποικίλα και βιώσιμα αγροδιατροφικά συστήματα στην ΕΕ. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα αξιολογήσει προσεκτικά τις συστάσεις της έκθεσης για τη δημιουργία μιας νέας πλατφόρμας που θα συγκεντρώνει φορείς από ολόκληρο τον αγροδιατροφικό τομέα, την κοινωνία των πολιτών και τον κόσμο της επιστήμης, ώστε να συνεχίσει να εξετάζει στρατηγικές για να καταστούν τα αγροδιατροφικά συστήματα πιο βιώσιμα και ανθεκτικά.
Η έκθεση του διαλόγου θεωρεί ότι η παραγωγή τροφίμων και γεωργικών προϊόντων αποτελεί ουσιαστικό μέρος της ευρωπαϊκής κοινωνίας και ασφάλειας, και ότι η ποικιλομορφία των ευρωπαϊκών τροφίμων και της ευρωπαϊκής γεωργίας αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα. Υπάρχει συναίνεση μεταξύ των μελών του στρατηγικού διαλόγου ότι η οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική βιωσιμότητα στον αγροδιατροφικό τομέα μπορούν να αλληλοενισχύονται, ιδίως όταν υποστηρίζονται από συνεκτικά μέτρα πολιτικής. Επισημαίνεται επίσης ο ρόλος των αγορών, των διατροφικών συνηθειών και της καινοτομίας στην προώθηση της βιωσιμότητας.
Οι συστάσεις που περιγράφονται λεπτομερώς στην έκθεση διαρθρώνονται σε πέντε πυλώνες:
- Συνεργασία για ένα βιώσιμο, ανθεκτικό και ανταγωνιστικό μέλλον: το μέρος αυτό εξετάζει την ανάγκη προσαρμογής της ΚΓΠ στο πλαίσιο της εν εξελίξει μετάβασης σε πιο βιώσιμα και ανταγωνιστικά συστήματα τροφίμων, τη σημασία της ενίσχυσης της θέσης των γεωργών στην αλυσίδα αξίας των τροφίμων, την πρόσβαση στη χρηματοδότηση και τον ρόλο του εμπορίου και των διεθνών προτύπων.
- Πρόοδος προς βιώσιμα αγροδιατροφικά συστήματα: οι συστάσεις υπό τον τίτλο αυτό εμβαθύνουν στη στήριξη και την προώθηση βιώσιμων γεωργικών πρακτικών, συμπεριλαμβανομένης της κτηνοτροφίας, και υποστηρίζουν την αυξημένη ευαισθητοποίηση σχετικά με την καλή διαβίωση των ζώων και την ενδυνάμωση των καταναλωτών ώστε να επιλέγουν βιώσιμες και ισορροπημένες δίαιτες.
- Προώθηση της μετασχηματιστικής ανθεκτικότητας: ενόψει των αυξανόμενων περιβαλλοντικών, κλιματικών, γεωπολιτικών και οικονομικών κινδύνων, η έκθεση περιγράφει την ανάγκη ενίσχυσης των εργαλείων διαχείρισης κινδύνων και διαχείρισης κρίσεων, καθώς και καλύτερης διατήρησης και διαχείρισης των γεωργικών εκτάσεων, προώθησης της ανθεκτικής στο νερό γεωργίας και ανάπτυξης καινοτόμων προσεγγίσεων βελτίωσης φυτών.
- Οικοδόμηση ενός ελκυστικού και ποικιλόμορφου τομέα: η σημασία της ανανέωσης των γενεών και της ισότητας των φύλων, καθώς και των δυναμικών αγροτικών περιοχών και των αγροδιατροφικών συστημάτων περιγράφεται λεπτομερώς στην παρούσα ενότητα, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης προστασίας των εργαζομένων.
- Καλύτερη πρόσβαση και χρήση της γνώσης και της καινοτομίας: οι συστάσεις καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι πρέπει να διευκολυνθεί η πρόσβαση στη γνώση και τις δεξιότητες και ότι η ψηφιοποίηση αποτελεί ευκαιρία.
Η έκθεση που εκπονήθηκε στο πλαίσιο του στρατηγικού διαλόγου για το μέλλον της γεωργίας της ΕΕ απευθύνεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη.
Ιστορικό
Ο στρατηγικός διάλογος για το μέλλον της γεωργίας της ΕΕ, που ανακοινώθηκε από την Πρόεδρο Φον ντερ Λάιεν στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης τον Σεπτέμβριο του 2023 και ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2024, συγκέντρωσε 29 σημαντικούς ενδιαφερόμενους φορείς από τους ευρωπαϊκούς τομείς γεωργικών προϊόντων διατροφής, την κοινωνία των πολιτών, τις αγροτικές κοινότητες και την ακαδημαϊκή κοινότητα για την επίτευξη κοινής αντίληψης και οράματος για το μέλλον των συστημάτων γεωργίας και τροφίμων της ΕΕ.
Η εντολή του διαλόγου ήταν να εξετάσει τέσσερα ζητήματα:
- Πώς μπορούμε να δώσουμε στους αγρότες μας, και στις αγροτικές κοινότητες στις οποίες ζουν, μια καλύτερη προοπτική, συμπεριλαμβανομένου ενός δίκαιου βιοτικού επιπέδου;
- Πώς μπορούμε να στηρίξουμε τη γεωργία εντός των ορίων του πλανήτη μας και του οικοσυστήματός του;
- Πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε καλύτερα τις τεράστιες ευκαιρίες που προσφέρουν η γνώση και η τεχνολογική καινοτομία;
- Πώς μπορούμε να προωθήσουμε ένα λαμπρό και ακμάζον μέλλον για το σύστημα τροφίμων της Ευρώπης σε έναν ανταγωνιστικό κόσμο;
Ακολουθώντας αυτή τη δομή, συστάθηκαν διάφορες ομάδες εργασίας για να προωθήσουν τις εργασίες. Από τον Ιανουάριο έως τον Αύγουστο του 2024 διοργανώθηκαν επίσης επτά συνεδριάσεις ολομέλειας για όλα τα μέλη του στρατηγικού διαλόγου, με την Πρόεδρο φον ντερ Λάιεν να συμμετέχει σε τρεις. Επιπλέον, ο Πρόεδρος της ομάδας, καθηγητής Strohschneider, ζήτησε τη συμβολή οργανώσεων σε επίπεδο ΕΕ που δραστηριοποιούνται σε όλο το μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων. Συναντήθηκε επίσης με υπουργούς γεωργίας των κρατών μελών, με την ολομέλεια των Επιτρόπων της ΕΕ, μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής και της Επιτροπής των Περιφερειών.