Μέτρια ανάκαμψη δημητριακών, σταθερές προοπτικές για τους ελαιούχους σπόρους και θετικά αποτελέσματα στις πρωτεϊνούχες καλλιέργειες παρά τη μειωμένη έκταση.
Οι εμπειρογνώμονες των Ομάδων Εργασίας Copa και Cogeca για τα Δημητριακά, τους Ελαιούχους Σπόρους και τις Πρωτεϊνούχες Καλλιέργειες αναμένουν μέτρια βελτίωση για τα δημητριακά της ΕΕ το 2025, μια μικτή αλλά σχετικά σταθερή χρονιά για τους ελαιούχους σπόρους και θετικό αποτέλεσμα για τις πρωτεϊνούχες καλλιέργειες παρά τη μείωση της σπαρμένης έκτασης.
Ωστόσο, η συνολική κατάσταση εξακολουθεί να εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες και οι επόμενες εβδομάδες θα είναι καθοριστικές. Η παραγωγή δημητριακών στην ΕΕ-27 προβλέπεται να φτάσει τους 275,2 εκατομμύρια τόνους το 2025, σημειώνοντας αύξηση 6,9% σε σύγκριση με το 2024. Αυτή η ανάκαμψη οφείλεται σε αύξηση 2,2% της σπαρμένης έκτασης και βελτίωση 4,6% στις αποδόσεις.
Μετά από ένα απαιτητικό 2024, οι βασικές καλλιέργειες δημητριακών δείχνουν σημάδια ανάκαμψης: η παραγωγή μαλακού σιταριού αναμένεται να αυξηθεί κατά 9,6%, το κριθάρι κατά 9,2% και το καλαμπόκι κατά 4,7%, όλα υποστηριζόμενα από καλύτερες συνθήκες απόδοσης. Ωστόσο, το σκληρό σιτάρι αντιμετωπίζει απότομη πτώση 32% λόγω σημαντικά χαμηλότερων αποδόσεων (-33,7%).
Μεταξύ άλλων δημητριακών, το τριτικάλε (+7,4%), η βρώμη (+6,4%) και η σίκαλη (+2,8%) αναμένεται επίσης να καταγράψουν αυξήσεις στην παραγωγή. Αντίθετα, το σόργο αντιμετωπίζει σημαντική μείωση (-19,9%) λόγω της απότομης μείωσης των σπαρμένων εκτάσεων (-31,1%). Γεωγραφικά, η ανάκαμψη παραμένει άνιση μεταξύ των κρατών μελών: ενώ ορισμένες περιοχές παρουσιάζουν σαφή σημάδια βελτίωσης, τοπικές προκλήσεις, όπως οι καλοκαιρινοί καύσωνες, εξακολουθούν να προκαλούν ανησυχίες.
Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι ενώ η συγκομιδή δημητριακών του 2025 σηματοδοτεί σαφή βελτίωση σε σχέση με το 2024 και ευθυγραμμίζεται στενά με τον πενταετή μέσο όρο περικοπών (276,6 εκατομμύρια τόνοι), αυτός ο μέσος όρος από μόνος του αντανακλά μια περίοδο συγκομιδών κάτω του αρχικού επιπέδου. Οι τελευταίες πέντε σεζόν έχουν σταθερά υπολείπεται των ιστορικών σημείων αναφοράς, πράγμα που σημαίνει ότι ακόμη και η φετινή «ανάκαμψη» παραμένει πολύ κάτω από τα επίπεδα που παρατηρήθηκαν τις προηγούμενες δεκαετίες. Σε αυτό το πλαίσιο, το 2025 θα πρέπει να θεωρηθεί ως μια σχετική σταθεροποίηση μετά από μια περίοδο χρόνιας υποαπόδοσης.
Για τους ελαιούχους σπόρους, οι προοπτικές για το 2025 είναι σχετικά σταθερές, με τη συνολική παραγωγή της ΕΕ-27 να αναμένεται να φτάσει τους 31,1 εκατομμύρια τόνους, αντιπροσωπεύοντας μια μικρή μείωση 0,8% σε σύγκριση με το 2024. Η συνολική έκταση καλλιέργειας ελαιούχων σπόρων έχει αυξηθεί οριακά κατά 0,5%, ενώ οι αποδόσεις προβλέπεται να παραμείνουν αρκετά σταθερές, μειώνοντας κατά 1,3%.
Μια μικρή αύξηση στην παραγωγή ελαιοκράμβης (+0,1%) αντισταθμίζεται από τη μείωση της παραγωγής ηλίανθου (-4,5%), κυρίως λόγω των χαμηλότερων αποδόσεων. Αντίθετα, η παραγωγή σόγιας προβλέπεται να αυξηθεί κατά 5,9%, λόγω τόσο της διευρυμένης έκτασης όσο και της βελτίωσης των αποδόσεων.
Οι εξελίξεις ανά χώρα δείχνουν ποικίλες τάσεις, με ορισμένες περιοχές να επωφελούνται από ευνοϊκές συνθήκες στις αρχές της άνοιξης, ενώ άλλες συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν επίμονα ελλείμματα υγρασίας του εδάφους και αστάθεια στις αγορές εισροών. Οι πρωτεϊνούχες καλλιέργειες προσφέρουν τα πιο θετικά αποτελέσματα στις φετινές προοπτικές. Παρά τη μείωση -3% της συνολικής έκτασης, η παραγωγή στην ΕΕ-27 αναμένεται να φτάσει τους 3,82 εκατομμύρια τόνους, μια ισχυρή αύξηση +8% σε σύγκριση με το 2024.
Αυτή η αύξηση οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις καλύτερες αποδόσεις, ιδίως για τα μπιζέλια (+21%) και τα φασόλια (+11%).
Η παραγωγή λούπινου, ωστόσο, μειώνεται απότομα (-66%) λόγω τόσο της χαμηλότερης έκτασης όσο και των αποδόσεων.
Ενώ οι πρώτες ενδείξεις είναι γενικά ενθαρρυντικές, τα συνεχιζόμενα θερμικά φαινόμενα ή οι ελλείψεις βροχοπτώσεων κατά τη διάρκεια της πλήρωσης των σιτηρών και της συγκομιδής θα μπορούσαν να επηρεάσουν τα τελικά αποτελέσματα.
Η στενή παρακολούθηση των συνθηκών των καλλιεργειών σε όλα τα κράτη μέλη είναι απαραίτητη, καθώς οι επόμενες εβδομάδες θα είναι κρίσιμες για τον καθορισμό του τελικού αποτελέσματος της συγκομιδής του 2025.