Σε µια ιδιαίτερα δυσµενή θέση έχουν περιέλθει χιλιάδες καλλιεργητές βάµβακος ανά την Ελλάδα, έπειτα από έναν µήνα µε έντονες και συχνές µπόρες αλλά και υψηλές υγρασίες που διαδέχθηκε την περίοδο της σποράς.
Oι εικόνες από τα χωράφια δείχνουν στις περισσότερες περιπτώσεις τον δρόµο προς την επανασπορά, µια υπόθεση καθόλου εύκολη, δεδοµένου ότι αρκετά χωράφια είναι ιδιαίτερα φουσκωµένα λόγω των βροχών, καθιστώντας «άθλο» την ολοκλήρωση της διαδικασίας µέχρι την προθεσµία της 9ης Ιουνίου που προβλέπεται από τον κοινοτικό κανονισµό. Παρά την πρόκληση, ορισµένοι παραγωγοί προχώρησαν ήδη στην επανασπορά των χωραφιών τους και τώρα είναι ξανά αντιµέτωποι µε τις επίµονες βροχές, που σε κάθε περίπτωση επιβαρύνουν τις προοπτικές της παραγωγής.
Περιγραφές έµπειρων βαµβακοπαραγωγών, θέλουν τις ρίζες να έχουν σαπίσει από τις πολλές υγρασίες, τις οποίες το ευαίσθητο ριζικό σύστηµα του φυτού δεν θα µπορούσε να διαχειριστεί. Η αναποδιά για τη φετινή περίοδο ξεκίνησε ήδη από τον Απρίλιο, µε τις σπορές να καθυστερούν εξαιτίας των συχνών βροχοπτώσεων που σηµειώθηκαν και τότε. Στη συνέχεια, ο καιρός που έκανε καθ΄όλη τη διάρκεια του Μαΐου έδωσε και το τελειωτικό χτύπηµα. Μάλιστα, όπως εξηγούν γεωπόνοι στην Agrenda, σε περίπτωση που οι παραγωγοί προχωρήσουν στην οριακή επιλογή της µη επανασποράς, δεν θα µπορούν να αναµένουν αξιόλογες αποδόσεις. Φυσικά, το ρίσκο των µειωµένων αποδόσεων υφίσταται και στην περίπτωση της επανασποράς κι αυτό γιατί, εκτός του ότι ο βροχερός καιρός δείχνει επίµονος στα προγνωστικά δελτία των επόµενων ηµερών, η εκ των πραγµάτων οψίµηση της καλλιεργητικής περιόδου, αφήνει εκτεθειµένη την καλλιέργεια στα καιρικά µοτίβα του φθινοπώρου. Παράλληλα, η καθυστερηµένη σπορά, αφήνει εκτεθειµένα τα φυτά σε έντοµα και άλλες καλοκαιρινές περιπέτειες.
Όσο παράλληλα το διεθνές οικονοµικό περιβάλλον δεν αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας για την πορεία των τιµών βάµβακος, δεν µπορεί παρά να αξιολογηθεί ιδιαίτερα επιβαρυντικά και η υπόθεση του κόστους επανασποράς, που θα στοιχίσει περίπου 17 ευρώ το στρέµµα, µε την προϋπόθεση ότι οι γραµµές δεν έχουν αλλοιωθεί από τις βροχές. Άλλες επιλογές, είναι το καλαµπόκι µικρού βιολογικού κύκλου, που συνήθως πηγαίνει για ενσίρωµα, ωστόσο λίγοι το προτιµούν, καθώς οι εµπορικές προοπτικές εδώ είναι ακόµα πιο ρευστές.
Με δεδοµένο ότι δεν προβλέπονται αποζηµιώσεις από τον κανονισµό του ΕΛΓΑ, ήδη στα βασικά κέντρα παραγωγής βάµβακος της χώρας, η δυσφορία των παραγωγών εντείνεται. Φυσικά, αντίστοιχα προβλήµατα έχουν προκαλέσει οι βροχές και στα καλαµπόκια, ιδίως όµως την περίοδο του Απριλίου, αµέσως µετά τις σπορές, αλλά κυρίως στα σανοδοτικά κτηνοτροφικά φυτά. Είναι χαρακτηριστικό ότι αυτή τη στιγµή ελάχιστες ποσότητες τριφυλλιού φετινής παραγωγής είναι διαθέσιµες στην αγορά, σε µια περίοδο κατά την οποία άλλοτε οι αγρότες ετοιµάζοντας για τη δεύτερη κοπή.
Ακόµα και όσοι έκοψαν, οι µπόρες άφησαν στη µέση το δέσιµο, µε αποτέλεσµα την υποβάθµιση της ποιότητας.
Στην περίπτωση των τριφυλλιών, υπάρχουν περιθώρια αποζηµίωσης από τον ΕΛΓΑ, ωστόσο η κατάσταση µε τις δηλώσεις του ΟΣ∆Ε, περιπλέκουν κάπως γραφειοκρατικά την υπόθεση, µε τους παραγωγούς να επιδεικνύουν την περσινή δήλωση προκειµένου να τύχουν της αποζηµίωσης.
Επιστρέφοντας στο βαµβάκι και σε συνάρτηση µε το νέο θεσµικό πλαίσιο της ΚΑΠ, σηµειώνεται ότι οι όροι για τη λήψη της ειδικής ενίσχυσης βάµβακος προσκρούουν στα καλλιεργητικά δεδοµένα της φετινής περιόδου, αφού οι αυξηµένες αποδόσεις, συγκριτικά µε τις προηγούµενες χρονιές, που σε αρκετές περιφεριακές ενότητες υπερβαίνουν τα 300 κιλά το στρέµµα, αποτελούν ακόµα µια αιτία πονοκεφάλου για τους παραγωγούς.
Αυξημένες αποδόσεις στους όρους για τη νέα ειδική βάμβακος 73,39 ευρώ το στρέμμα
Καθορίστηκαν οι όροι και οι προϋποθέσεις για την ειδική ενίσχυση βάµβακος για την περίοδο 2023-2027, µε το ποσό της επιδότησης να υπολογίζεται στα 73,39 ευρώ το στρέµµα, µε τα ποσά ελάχιστων αποδόσεων ανά νοµό να είναι αυξηµένα. Συγκεκριµένα, σύµφωνα µε την απόφαση, η ελάχιστη στρεµµατική απόδοση ορίζεται σε επίπεδο περιφερειακής ενότητας (νοµός), µε βάση το µέσο όρο της πραγµατικής στρεµµατικής απόδοσης της πενταετίας 2016-2020 κάθε περιφερειακής ενότητας, µειωµένο κατά 20% σύµφωνα µε τον πίνακα ελάχιστης απόδοσης κιλών σύσπορου βαµβακιού ανά στρέµµα του παραρτήµατος. Για παράδειγµα στην Καρδίτσα απαιτούνται πλέον κατ’ ελάχιστο 306 κιλά το στρέµµα, ενώ στην περασµένη περίοδο 211 κιλά (βλ. πίνακα).
Η ανωτέρω απόδοση µπορεί να µειωθεί εφόσον υπάρχουν λόγοι ανωτέρας βίας και αυτοί επιβεβαιωθούν από τους αρµόδιους φορείς. Αν διαπιστωθεί ότι η παραδοθείσα από τον παραγωγό ποσότητα έχει ποσοστό ξένων υλών µεγαλύτερο του 10%, η ποσότητα που αντιστοιχεί στο συγκεκριµένο ποσοστό δεν προσµετράται για τον υπολογισµό της τελικής ποσότητας του παραγωγού. Επιπλέον, όπως και στην περασµένη περίοδο, απαιτείται κατά τη σπορά ελάχιστης ποσότητας δεκαέξι (16) κιλών ανά εκτάριο καλλιέργειας ποικιλιών βαµβακιού ή δεκατριών (13) κιλών ανά εκτάριο καλλιέργειας υβριδίων βαµβακιού, που εξασφαλίζει ελάχιστη πυκνότητα εκατό χιλιάδων (100.000) ή ογδόντα πέντε χιλιάδων (85.000) φυτών ανά εκτάριο, αντίστοιχα.
Προϋποθέσεις σποράς – ∆ικαιούχοι
- Σε εφαρµογή του άρθρου 6 του κατ’ εξουσιοδότηση Κανονισµού (ΕΕ) 2022/126, λαµβάνοντας υπόψη τις εδαφοκλιµατικές συνθήκες των διαφόρων περιοχών της χώρας, καθώς και τις εφαρµοζόµενες τεχνικές καλλιέργειας και άρδευσης, επιλέξιµες για την ειδική ενίσχυση βαµβακιού ορίζονται οι γεωργικές εκτάσεις όλης της χώρας, σύµφωνα µε τους όρους και τις προϋποθέσεις της παρούσας.
- Σε εφαρµογή του άρθρου 7 του κατ’ εξουσιοδότηση Κανονισµού (ΕΕ) 2022/126, στις επιλέξιµες γεωργικές εκτάσεις µπορεί να καλλιεργούνται όλες οι ποικιλίες βαµβακιού που είναι καταχωρισµένες στον Εθνικό Κατάλογο Ποικιλιών Καλλιεργούµενων Φυτικών Ειδών ή/ και στον Κοινό Κατάλογο των Ποικιλιών των Ειδών των Γεωργικών Φυτών. Η ειδική ενίσχυση δεν χορηγείται για ποικιλίες που δεν περιλαµβάνονται στους προαναφερόµενους καταλόγους, καθώς και για γενετικά τροποποιηµένες ποικιλίες.
- Σε εφαρµογή του άρθρου 8 του κατ’ εξουσιοδότηση Κανονισµού (ΕΕ) 2022/126, η σπορά των επιλέξιµων εκτάσεων βαµβακιού πραγµατοποιείται αποκλειστικά και µόνο µε χρήση πιστοποιηµένου σπόρου προς σπορά (κατηγορίες: προβασικός, βασικός, πιστοποιηµένος Α και Β αναπαραγωγής), σύµφωνα µε την υπ’ αρ. 225021/31.03.2003 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονοµίας και Γεωργίας (Β’ 478), ελάχιστης ποσότητας δεκαέξι (16) κιλών ανά εκτάριο καλλιέργειας ποικιλιών βαµβακιού ή δεκατριών (13) κιλών ανά εκτάριο καλλιέργειας υβριδίων βαµβακιού, που εξασφαλίζει ελάχιστη πυκνότητα εκατό χιλιάδων (100.000) ή ογδόντα πέντε χιλιάδων (85.000) φυτών ανά εκτάριο, αντίστοιχα.
Η ποσότητα αποδεικνύεται µε την προσκόµιση στον ΟΠΕΚΕΠΕ, των πρωτότυπων παραστατικών αγοράς των σπόρων προς σπορά (τιµολόγιο αγοράς ή τιµολόγιο αγοράς-δελτίο αποστολής ή απόδειξη λιανικής πώλησης) και των πρωτότυπων επίσηµων ετικετών που φέρουν οι συσκευασίες των σπόρων προς σπορά που αναγράφονται στα ανωτέρω παραστατικά. Όταν οι δικαιούχοι προσκοµίζουν απόδειξη λιανικής πώλησης, καταθέτουν επιπρόσθετα βεβαίωση του φορέα πώλησης σπόρου προς σπορά ανά ποικιλία.