Εξηγήσεις ζητά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την πληρωμή από τον ΟΠΕΚΕΠΕ των ενισχύσεων των προηγούμενων ετών, με σχετικό έγγραφο που απέστειλε στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Όπως αναφέρει το σχετικό έγγραφο, η απουσία ορθού ελέγχου στη Κατηγορία Κάλυψης Γης (ΚΚΓ) στο σύστημα παρεμποδίζει την ορθή λειτουργία των διασταυρωτικών ελέγχων. Δηλαδή έρχεται και δικαιώνει όσους έλεγαν εδώ και χρόνια ότι κάποιοι «επιτήδειοι» καταφέρνουν με απουσία ελέγχων να εισπράττουν ενισχύσεις παράνομα αν και δεν τις δικαιούνται και οι πραγματικοί γεωργοί και κτηνοτρόφοι χάνουν τα χρήματά τους.
Η ηγεσία του ΥπΑΑΤ γνωρίζει ότι έχει πάει στη δικαιοσύνη, επί προεδρίας ΟΠΕΚΕΠΕ, Γρηγόρη Βάρρα, το σκάνδαλο με τις ενισχύσεις για «βοσκότοπο σε καλή κατάσταση», δηλαδή χωρίς δηλούμενο ζωικό κεφάλαιο και μάλιστα πρόσφατα ο Οργανισμός ανακοίνωσε ότι κλήθηκαν κάποιοι να επιστρέψουν 4,5 εκατ. ευρώ που παρανόμως εισέπραξαν.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημαίνει ότι τα προβλήματα με τους διοικητικούς ελέγχους επηρεάζουν όλες τις στρεμματικές ενισχύσεις. Συνιστά στις ελληνικές αρχές να εφαρμόσουν μέτρα για να διασφαλίσουν ότι τα δεδομένα ιδιοκτησίας – σύμβασης μίσθωσης μπορούν να ελεγχθούν με γεωχωρικά στοιχεία για το έτος υποβολής αιτήσεων 2022. Μάλιστα ζητά από τις ελληνικές αρχές να λάβουν διορθωτικά μέτρα για το 2023 και μετά.
Τα προβλήματα ειδικότερα αφορούν σε ελέγχους των καθεστώτων στρεμματικής ενίσχυσης και των μέτρων προαιρετικής συνδεδεμένης στήριξης με βάση τα ζώα στην Ελλάδα, που δεν ήταν σύμφωνη με τους κανόνες της ΕΕ. Επίσης με τα προβλήματα στους ελέγχους η εφαρμογή της πολλαπλής συμμόρφωσης στην χώρα μας δεν ήταν σύμφωνη με τους κανόνες της ΕΕ.
Όσον αφορά τα καθεστώτα στρεμματικής ενίσχυσης, οι διαπιστώσεις της Επιτροπής αφορούν αδυναμίες σε 5 βασικούς ελέγχους και σε έναν επικουρικό έλεγχο, για τις οποίες θα πρέπει να επιβληθεί κατ’ αποκοπή διόρθωση 10%.
Η Ελλάδα υποστηρίζει ότι το 2017 εκπονήθηκε ειδικό σχέδιο επαναπροσδιορισμού της κατηγοριοποίησης της γης ανά ενότητα αναφοράς. Όμως η Επιτροπή αναφέρει ότι προχωρά με αργούς ρυθμούς και δεν έχει καλύψει παρά μόνο την Λέσβο και την Κρήτη.
Μάλιστα την Ελλάδα σε διμερή σύσκεψη που θα πραγματοποιηθεί στις 30 Μαρτίου 2023, στην οποία θα πρέπει να αναφέρει τα διορθωτικά μέτρα που θα πρέπει να πάρει για να κάνει σωστούς ελέγχους τα επόμενα χρόνια.
Η Επιτροπή ζητά στην αίτηση ενίσχυσης με γεωχωρικά στοιχεία (GSAA), ο γεωργός θα πρέπει να δηλώνει την ταυτότητα των αγροτεμαχίων. Στη συνέχεια, αυτά διασταυρώνονται με τις πληροφορίες του κτηματολογίου σχετικά με την κυριότητα. Για τους γεωργούς που μισθώνουν γη, πρέπει να παρέχονται έγγραφα που να καθιστούν δυνατό παρόμοιο έλεγχο.
Το πρόβλημα είναι ότι οι πληροφορίες που παρέχει το κτηματολόγιο είναι σε αλφαριθμητική μορφή, ενώ οι πληροφορίες στην αίτηση του γεωργού είναι σε γεωχωρική μορφή. Η κατάσταση αυτή δεν καθιστά δυνατούς τους γεωχωρικούς διασταυρωτικούς ελέγχους των εκτάσεων που δηλώνονται και εκείνων που βρίσκονται στη διάθεση του γεωργού σύμφωνα με τα στοιχεία του κτηματολογίου. Κατά συνέπεια, δεδομένου του μη συμβατού μορφότυπου των δύο αυτών συνόλων πληροφοριών, η Επιτροπή δεν θεωρεί πειστικό τον διασταυρωτικό έλεγχο όσον αφορά τις εκτάσεις που βρίσκονται στη διάθεση του γεωργού κατά τα έτη υποβολής αιτήσεων 2020-2021.
Όλα αυτά είχαν σαν αποτέλεσμα οι πληρωμές της προκαταβολής της ενίσχυσης του 2022 έγιναν στην ώρα τους, όπως υποστηρίζει το ΥπΑΑΤ αλλά χωρίς να προλάβουν να κάνουν ελέγχους. Αυτό όμως δεν μπορεί να συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια.
Η λύση που μπορεί να γίνει άμεσα εφαρμόσιμη είναι μέσα από το πρόγραμμα που το 2022 αγόρασε το ΥπΑΑΤ. Αυτή την στιγμή κατέχει ένα μητρώο αλλά δεν μπορεί να το τρέξει. Για να μπορεί να γίνει λειτουργικό θα πρέπει να προχωρήσει σε διαγωνισμό και να ζητήσει κάποιον ανάδοχο να το τρέξει ώστε να τρέξει το ΟΣΔΕ που θα καταθέσουν οι αγρότες το 2023 και παράλληλα να γίνουν οι διασταυρωτικοί (διοικητικοί) έλεγχοι που ζητά η Επιτροπή. Αυτά τα στοιχεία θα μπορεί να παρουσιάσει η χώρα μας στην Επιτροπή κατά τη διμερή συνάντηση που θα κάνει τον προσεχή Μάρτιο.