Διαφανείς μεμβράνες που διασπώνται σε λίγες εβδομάδες, μίνι καφάσια από χαρτόνι, υφασμάτινα «μανίκια» με ετικέτες από φυσικής προέλευσης μελάνι, διχτάκια από ανακυκλώσιμα βιοπλαστικά, είναι μερικές από τις καινοτομίες στη συσκευασία των φρούτων και λαχανικών, που είτε έφτασαν φέτος στα ράφια μας, είτε θα φτάσουν μέσα στο 2024.
Μέχρι πριν μερικά χρόνια απαραίτητη ήταν μόνο μία πλαστική μεμβράνη με ένα χάρτινο κεσεδάκι ή το πλαστικό κεσεδάκι (tray), για να θεωρηθεί ένα νωπό προϊόν premium στο ράφι της μαναβικής. Τα πλαστικά διχτάκια δε, αφορούσαν μεγαλύτερες ποσότητες και λιγότερο «ακριβά» προϊόντα, όπως πορτοκάλια και πατάτες.
Οι βιομηχανίες συσκευασίας διεθνώς επένδυσαν σε νέα υλικά, πιο φιλικά προς το περιβάλλον πιο ανακυκλώσιμα και με λιγότερη κατανάλωση πρώτης ύλης. Επίσης επένδυσαν στο σχεδιασμό, στο design δηλαδή και στις ετικέτες. Η νέα εξέλιξη όμως που θα τα αλλάξει όλα στις συσκευασίες των φρούτων και λαχανικών είναι η νομοθεσία που επεξεργάζεται αυτή την περίοδο η Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας.
Το νέο θεσμικό πλαίσιο περιλαμβάνει δύο νομοθετικές προτάσεις που κατατέθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Νοέμβριο του 2022 και άλλη μία νομοθετική πρόταση που κατατέθηκε επίσης από την Κομισιόν τον Μάρτιο του 2023.
Οι δύο νέες νομοθετικές προτάσεις, που κατατέθηκαν τον Νοέμβριο του 2022, για τη μείωση των πλαστικών υλικών συσκευασίας και τη χρησιμοποίηση κατά 100% ανακυκλώσιμων υλικών και επαναχρησιμοποιούμενων συσκευασιών έχουν θέσει μια σειρά από στόχους στα κράτη-μέλη από το 2030 μέχρι το 2050.
Η τρίτη νομοθετική πρόταση δεν αφορά μόνο τα τρόφιμα, αλλά όλο το θεσμικό πλαίσιο για τον οικολογικό σχεδιασμό (ecodesign) και την εξοικονόμηση ενέργειας μιας σειράς από καταναλωτικά προϊόντα. Στόχος είναι να μειωθεί η κατανάλωση ενέργειας σε όλη την αλυσίδα παραγωγής και δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στον τομέα της συσκευασίας των προϊόντων αυτών.
Είδαμε, μάλιστα, αρκετές καινοτομίες στη Fruit Logistica του Βερολίνου τον περασμένο Φλεβάρη, που ενσωματώνουν αυτές τις προδιαγραφές και αναμένεται να πάρουν τον δρόμο προς τα ράφια. Ακόμα περισσότερες αναμένουμε να δούμε το 2024.
Το πρώτο πακέτο νομοθετικών προτάσεων που αφορά τον τομέα των φρούτων και των λαχανικών, είναι ο λεγόμενος φάκελος «PPWR» (Packaging and Packaging Waste Regulation). Αυτός περιλαμβάνει δύο προτάσεις κανονισμών:
1. Για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασιών
2. Για τα πλαστικά βιολογικής προέλευσης, τα βιοαποδομήσιμα και τα λιπασματοποιήσιμα πλαστικά
Σύμφωνα με την Κομισιόν, τα απορρίμματα συσκευασιών αυξήθηκαν κατά περισσότερο από 20% τα τελευταία 10 έτη στην Ε.Ε. και προβλέπεται να αυξηθούν κατά 19% ακόμη έως το 2030, εάν δεν ληφθούν μέτρα. Μάλιστα, στην περίπτωση των απορριμμάτων πλαστικών συσκευασιών προβλέπεται αύξηση ακόμη και κατά 46% μέχρι και το 2030.
Τα πλαστικά βιολογικής προέλευσης, τα βιοαποδομήσιμα και λιπασματοποιήσιμα πλαστικά εμφανίζονται στην καθημερινή μας ζωή ως εναλλακτικές λύσεις αντί των συμβατικών πλαστικών. Δεδομένου ότι αποκαλούνται «προϊόντα βιολογικής προέλευσης», οι καταναλωτές πιστεύουν ότι δεν βλάπτουν το περιβάλλον. Ωστόσο, αυτό ισχύει μόνο σε έναν βαθμό.
Η πρόταση της Επιτροπής για την αντιμετώπιση των ζητημάτων αυτών αποτελεί συνέχεια της πρώτης δέσμης μέτρων για την κυκλική οικονομία που εγκρίθηκε τον Μάρτιο του 2022. Περιλάμβανε τον νέο κανονισμό σχετικά με τον οικολογικό σχεδιασμό (ecodesign) για βιώσιμα προϊόντα, τη στρατηγική της ΕΕ για βιώσιμα και κυκλικά κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, και πρότεινε νέα μέτρα για την ενδυνάμωση των καταναλωτών, ώστε να μπορούν να έχουν πληρέστερο ρόλο στην πράσινη μετάβαση.
Οι στόχοι του νέου θεσμικού πλαισίου είναι να εξασφαλίσει στους καταναλωτές επιλογές επαναχρησιμοποιήσιμων συσκευασιών, να τους απαλλάξει από περιττές και υπερβολικές συσκευασίες και να παρέχονται σαφείς επισημάνσεις πάνω στα προϊόντα για την προώθηση της ορθής ανακύκλωσης. Όσον αφορά τη βιομηχανία, θα δημιουργήσει νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες, ιδίως για τις μικρότερες επιχειρήσεις, θα μειώσει την ανάγκη για πρώτες ύλες και θα καταστήσει την Ευρώπη λιγότερο εξαρτημένη από πρωτογενείς πόρους και εξωτερικούς προμηθευτές. Οι κανόνες αυτοί θα θέσουν τον τομέα των συσκευασιών σε τροχιά κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.
Μετρήσιμοι στόχοι
1. Να καταστούν ανακυκλώσιμες όλες οι συσκευασίες στην αγορά της ΕΕ με οικονομικά βιώσιμο τρόπο έως το 2030.
2. Έως το 2030, τα προτεινόμενα μέτρα θα μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τις συσκευασίες σε 43 εκατ. τόνους σε σύγκριση με 66 εκατ. τόνους εάν δεν τροποποιηθεί η νομοθεσία —η μείωση αυτή είναι περίπου ίση με τις ετήσιες εκπομπές της Κροατίας. Η χρήση νερού θα μειωθεί κατά 1,1 εκατ. κ.μ.. Το κόστος της περιβαλλοντικής ζημίας για την οικονομία και την κοινωνία θα μειωθεί κατά 6,4 δισ. ευρώ σε σχέση με το βασικό σενάριο του 2030.
3. Μείωση των απορριμμάτων συσκευασιών κατά 15% έως το 2040 κατά κεφαλήν ανά κράτος μέλος, σε σύγκριση με το 2018. Αυτό θα οδηγήσει σε συνολική μείωση των αποβλήτων στην ΕΕ κατά περίπου 37% σε σύγκριση με το σενάριο χωρίς αλλαγή της νομοθεσίας. Θα επιτευχθεί τόσο μέσω της επαναχρησιμοποίησης όσο και μέσω της ανακύκλωσης.
Για την αντιμετώπιση των σαφώς περιττών συσκευασιών, θα απαγορευτούν ορισμένοι τύποι συσκευασιών, για παράδειγμα, συσκευασίες μιας χρήσης για φρούτα και λαχανικά.
Η πρόταση θα εξαλείψει τη σύγχυση σχετικά με το ποια συσκευασία ανήκει σε ποιον κάδο ανακύκλωσης. Κάθε συσκευασία θα φέρει επισήμανση στην οποία θα αναγράφεται από τι υλικά παρασκευάστηκε και σε ποια ροή αποβλήτων πρέπει να απορρίπτεται. Οι περιέκτες συλλογής αποβλήτων θα φέρουν τις ίδιες επισημάνσεις. Τα ίδια σύμβολα θα χρησιμοποιούνται παντού στην Ε.Ε.
Τα βιοπλαστικά
Η χρήση και η παραγωγή πλαστικών βιολογικής προέλευσης, βιοαποδομήσιμων και λιπασματοποιήσιμων πλαστικών αυξάνεται σταθερά. Πρέπει να πληρούνται κάποιες προϋποθέσεις ώστε τα εν λόγω πλαστικά να έχουν θετικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο και μην να επιδεινώνουν τη ρύπανση από πλαστικά, την κλιματική αλλαγή και την απώλεια βιοποικιλότητας.
Το νέο πλαίσιο της Επιτροπής διευκρινίζει τον τρόπο με τον οποίο τα πλαστικά αυτά μπορούν να αποτελέσουν μέρος ενός βιώσιμου μέλλοντος.
Πρώτον, η βιομάζα που χρησιμοποιείται για την παραγωγή πλαστικών βιολογικής προέλευσης πρέπει να προέρχεται από βιώσιμες πηγές, να μην βλάπτει το περιβάλλον και να συνάδει με την αρχή της «διαδοχικής χρήσης της βιομάζας»: Οι παραγωγοί θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στη χρήση οργανικών αποβλήτων και υποπροϊόντων ως πρώτη ύλη.
Επιπλέον, για να καταπολεμηθεί η προβολή ψευδοοικολογικής ταυτότητας και να αποφευχθεί η παραπλάνηση των καταναλωτών, οι παραγωγοί πρέπει να αποφεύγουν γενικούς ισχυρισμούς στα πλαστικά προϊόντα όπως «βιοπλαστικά» και «πλαστικά βιολογικής προέλευσης». Σχετικά με την περιεκτικότητα σε πλαστικό βιολογικής προέλευσης, οι παραγωγοί θα πρέπει να αναφέρουν το ακριβές και μετρήσιμο ποσοστό της στο προϊόν (για παράδειγμα: «το προϊόν περιέχει 50% πλαστικό βιολογικής προέλευσης»).
Τα βιοαποδομήσιμα πλαστικά έχουν θέση σε ένα βιώσιμο μέλλον, αλλά πρέπει να προορίζονται για συγκεκριμένες εφαρμογές όπου αποδεικνύονται τα περιβαλλοντικά οφέλη και η αξία τους για την κυκλική οικονομία. Τα βιοαποδομήσιμα πλαστικά δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να απορρίπτονται χωρίς προσοχή. Πρέπει επίσης να φέρουν επισήμανση όπου θα αναγράφεται το χρονικό διάστημα που απαιτείται για την διάσπασή τους, καθώς και υπό ποιες συνθήκες και σε ποιο περιβάλλον γίνεται.
Τα δε λιπασματοποιήσιμα πλαστικά θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο όταν έχουν περιβαλλοντικά οφέλη, δεν επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα του λιπάσματος και όταν εφαρμόζεται κατάλληλο σύστημα συλλογής και επεξεργασίας βιολογικών αποβλήτων. Οι βιομηχανικώς λιπασματοποιήσιμες συσκευασίες επιτρέπονται μόνο για φακελάκια τσαγιού, καψάκια και φακελάκια καφέ, αυτοκόλλητα φρούτων και λαχανικών και πολύ λεπτές πλαστικές σακούλες. Στα προϊόντα πρέπει πάντα να αναφέρεται ότι είναι πιστοποιημένα για βιομηχανική λιπασματοποίηση, σύμφωνα με τα πρότυπα της ΕΕ.
Η πλευρά της βιομηχανίας
Ο κανονισμός για τις συσκευασίες και τα απόβλητα συσκευασίας (PPWR) είναι ένας πολύ σημαντικός φάκελος για πολλές βιομηχανίες, και ιδιαίτερα για τη βιομηχανία πολυμερών, καθώς πολλές συσκευασίες σήμερα κατασκευάζονται από πλαστικά. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι κάθε φορέας του κλάδου των βιοπολυμερών, συμπεριλαμβανομένου του European Bioplastics, παρακολουθεί πολύ στενά αυτόν τον φάκελο από την αρχή και συμμετέχει ενεργά στην προσέγγιση των ενδιαφερόμενων φορέων. Με έναν σκοπό, όπως λέει: «Να διασφαλίσουμε ότι ο κανονισμός θα αποτελέσει ένα δίκαιο και θετικό πολιτικό πλαίσιο στο οποίο θα διατηρηθεί η καινοτομία, θα προωθηθεί η κυκλικότητα και θα επιτευχθούν οι στόχοι της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ.»
Τι συνέβη από τότε που η εισηγήτρια, Frédérique Ries (BE, Renew), έκανε τις πρώτες παρατηρήσεις της στις 4 Μαΐου 2023 στην επιτροπή ENVI (Περιβάλλοντος) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου;
Υπήρξαν πολλές εξελίξεις τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο με τον φάκελο PPWR, τόσο με πολλές συμβιβαστικές τροπολογίες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσο και με μια ομάδα εργασίας που συζητά τον φάκελο στο Συμβούλιο.
Μετά την κατάθεση 2.741 τροπολογιών στην επικεφαλής Επιτροπή Περιβάλλοντος, ο εισηγητής και οι σκιώδεις εισηγητές ήταν πολύ απασχολημένοι με τη διαπραγμάτευση συμβιβαστικών τροπολογιών. Δεν φαίνεται να είναι εύκολο να βρεθεί συναίνεση, καθώς ο φάκελος PPWR είναι τεχνικός και προκαλεί μεγάλο ενδιαφέρον.
Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες της βιομηχανίας, όλες οι κοινοβουλευτικές επιτροπές που ασχολούνται με τον φάκελο (ENVI, ITRE, IMCO και AGRI) θα χρειαστούν περισσότερο χρόνο για να καταλήξουν σε συμφωνία, αλλά προς το παρόν το αρχικό χρονοδιάγραμμα δεν έχει μετακινηθεί: Η ψηφοφορία στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου έχει προγραμματιστεί για τις 2 Οκτωβρίου 2023.
Παραδείγματα καινοτομιών
Στην περασμένη Fruit Logistica είδαμε για πρώτη φορά από κοντά το αποτέλεσμα της συνεργασίας μεταξύ της γερμανικής BASF SE και της ισραηλινή StePac Ltd. Οι δύο εταιρείες ένωσαν τις δυνάμεις τους, για να δημιουργήσουν την επόμενη γενιά βιώσιμων συσκευασιών ειδικά για τον τομέα των φρέσκων προϊόντων. Προμηθεύοντας την StePac με το Ultramid® CcycledTM, ένα χημικά ανακυκλωμένο πολυαμίδιο 6, η BASF θα παρέχει στον συνεργάτη της μεγαλύτερη ευελιξία για να προωθήσει τα ευαίσθητα στην επαφή διαφανή φιλμ συσκευασίας, στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας.
Η StePac, που ειδικεύεται στην ανάπτυξη προηγμένων λειτουργικών λύσεων συσκευασίας, πρωτοπορεί στη χρήση χημικά ανακυκλωμένων πλαστικών για τη συσκευασία νωπών ευπαθών προϊόντων. Η εταιρεία έλαβε πρόσφατα την πιστοποίηση REDcert2 για την ενσωμάτωση χημικά ανακυκλωμένου πολυαμιδίου 6 στα εύκαμπτα προϊόντα συσκευασίας τροποποιημένης ατμόσφαιρας (MAP). Τα δύο brands XgoTM και Xtend® βασίζονται στην τεχνολογία MAP με ενσωματωμένο έλεγχο της υγρασίας, η οποία επιβραδύνει αποτελεσματικά την αναπνοή στο εσωτερικό της συσκευασίας, καθυστερεί τις διαδικασίες οξείδωσης, αναστέλλει τη μικροβιακή αποσύνθεση και διατηρεί την ποιότητα και τη θρεπτική αξία των προϊόντων κατά την παρατεταμένη αποθήκευση και τις μεταφορές μεγάλων αποστάσεων. Το Ultramid Ccycled θα αποτελεί το 30% του υλικού συσκευασίας, με δυνατότητα ενσωμάτωσης σε μεγαλύτερο ποσοστό.
Από την πλευρά της BASF εξηγούν ότι με το ChemCyclingTM, η BASF έχει ανοίξει νέους δρόμους στην ανακύκλωση πλαστικών αποβλήτων. Η χημική ανακύκλωση αφορά κυρίως τα πλαστικά απόβλητα που θα χρησιμοποιούνταν για ανάκτηση ενέργειας ή θα καταλήγονταν σε χώρους υγειονομικής ταφής. Συμπληρώνει τη μηχανική ανακύκλωση, επιταχύνοντας την κυκλική οικονομία με την παραγωγή ανακυκλωμένου πλαστικού ποιότητας τροφίμων.
Η κολομβιανή εξαγωγική εταιρεία Jardin Exotics S.A.S. είναι η πρώτη που θα χρησιμοποιήσει τη νέα συσκευασία Xgo™ Circular™, για να συσκευάσει passion fruits, που κατευθύνονται σε υπερατλαντικές αγορές.
Μεμβράνες απορρόφησης οξυγόνου για μεγαλύτερη διάρκεια ζωής
Οι μεμβράνες απορρόφησης οξυγόνου είναι ένας νέος τύπος ενεργής συσκευασίας, που διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη διατήρηση της φρεσκάδας και της ποιότητας των τροφίμων. Σε επιστημονική μελέτη εξετάστηκε μια μεμβράνη εξώθησης από πολυαιθυλένιο χαμηλής πυκνότητας (LDPE) με 5% φυσικό καουτσούκ (NR) ως μεμβράνη απορρόφησης οξυγόνου. Η μελέτη αποκάλυψε ότι οι μορφολογικές ιδιότητες και οι ιδιότητες φραγμού της μεμβράνης παρέμειναν ανέπαφες, ενώ η ιδιότητα επιμήκυνσης της ζωής του νωπού τροφίμου ενισχύθηκε.
Διαφανές φιλμ (μεμβράνη) από άμυλο ανανά
Στην προσπάθειά μας να μειώσουμε την εξάρτησή μας από τα πλαστικά που επιβαρύνουν το περιβάλλον και να αντιμετωπίσουμε το πιεστικό ζήτημα των μη βιοδιασπώμενων πλαστικών αποβλήτων, οι επιστήμονες και οι ερευνητές έχουν στρέψει την προσοχή τους στη δημιουργία βιοδιασπώμενων πλαστικών από φυσικές πηγές. Ιδιαίτερη έμφαση έχει δοθεί στην αξιοποίηση υλικών με βάση το άμυλο για το σκοπό αυτό, με το καλαμπόκι και την ταπιόκα να είναι οι κύριοι υποψήφιοι για εμπορική παραγωγή. Ωστόσο, η προσέγγιση αυτή εγείρει ανησυχίες σχετικά με πιθανές διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού των τροφίμων μας λόγω της χρήσης αυτών των αμύλων σε μεγάλη κλίμακα.
Ως λύση, υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη διερεύνηση εναλλακτικών πηγών αμύλου, ιδίως εκείνων που προέρχονται από γεωργικά απόβλητα. Αυτή η οδός προσφέρει μια πολλά υποσχόμενη λύση για την αντιμετώπιση της κρίσης των πλαστικών αποβλήτων χωρίς να διακυβεύεται η επισιτιστική ασφάλεια.
Μια ομάδα επιστημόνων από την Ταϊλάνδη και τη Μαλαισία, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή Taweechai Amornsakchai από το Πανεπιστήμιο Mahidol, ανέπτυξε με επιτυχία μια χαμηλού κόστους και οικολογική μέθοδο για την κατασκευή φιλμ που παρασκευάζεται από άμυλο στελέχους ανανά (PSS) για τη συσκευασία τροφίμων, όπως φρούτων και λαχανικών.
Στη μελέτη της ομάδας του Amornsakchai, οι ερευνητές ξεκίνησαν μια ολοκληρωμένη διερεύνηση των ιδιοτήτων των μεμβρανών που παράγονται από άμυλο στελέχους ανανά, γνωστό για την αυξημένη περιεκτικότητά του σε αμυλόζη.
Μέσα από μια σειρά προσεκτικά διεξαγόμενων πειραμάτων, η ομάδα ανέπτυξε φιλμ από PSS, τόσο στην καθαρή του μορφή όσο και σε συνδυασμό με γλυκερόλη για να ενισχύσει την ευκαμψία και την ευλυγισία του. Η εργασία δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο στο περιοδικό Polymers.
Αντιμικροβιακή μεμβράνη συσκευασίας φρούτων
Ερευνητές του Πανεπιστημίου Deakin της Αυστραλίας, με τη σειρά τους, ανέπτυξαν ένα βιώσιμο πρωτότυπο αντιμικροβιακής συσκευασίας τροφίμων που μπορεί να αυξήσει τη διάρκεια ζωής των προϊόντων στο ράφι για να ελαχιστοποιήσει τη σπατάλη τροφίμων και τις ασθένειες.
Επικεφαλής της έρευνας ήταν η διδακτορική ερευνήτρια Agnes Mukurumbira του Κέντρου Έρευνας Καταναλωτών, Αναλυτικής, Ασφάλειας και Αισθητηρίων Τροφίμων του πανεπιστημίου.
Η Mukurumbira είχε ως στόχο να κατανοήσει πώς μπορεί να αξιοποιηθούν αντιμικροβιακές ουσίες φυτικής προέλευσης για τη θανάτωση μυκήτων και βακτηρίων που αναπτύσσονται στα τρόφιμα και έχουν ως αποτέλεσμα 1,3 δισεκατομμύρια τόνους σπατάλης τροφίμων και 600 εκατομμύρια περιπτώσεις τροφιμογενών ασθενειών, ετησίως.
Για την ανάπτυξη αυτής της αντιμικροβιακής συσκευασίας τροφίμων, η Mukurumbira δήλωσε ότι το πρώτο συστατικό που απαιτείται είναι ένα κατάλληλο αντιμικροβιακό.
Στη μελέτη της χρησιμοποίησε αυτοφυή αιθέρια έλαια της Αυστραλίας, το ορεινό πιπέρι της Τασμανίας και τη μυρτιά για λόγους βιωσιμότητας και λόγω της αυξανόμενης ζήτησης για φυσικά προϊόντα.
Αποδεικνύεται, τελικά, ότι η δράση τους είναι καλύτερη από το έλαιο τεϊόδεντρου, το οποίο ιστορικά έχει χρησιμοποιηθεί εκτενώς ως αντιμικροβιακό.
Αφού επιβεβαίωσε την αντιμικροβιακή αποτελεσματικότητα των ελαίων, η Mukurumbira, σε συνεργασία με την ομάδα της, εργάστηκε για την αντιμετώπιση της χημικής και φυσικής αστάθειας και των προβλημάτων έντονης οσμής αυτών των ελαίων χρησιμοποιώντας την τεχνική της “ενθυλάκωσης”. Τελικά, η ομάδα ενθυλάκωσε με επιτυχία τα έλαια δίνοντάς τους σταθερότητα και επιτρέποντας την ελεγχόμενη απελευθέρωση, πράγμα που βοήθησε στην ενίσχυση της αντιμικροβιακής δράσης των ελαίων.
Ο αντίλογος για τα βιοπλαστικά
Τα πλαστικά φυτικής προέλευσης, ή βιοπλαστικά, αντιπροσωπεύουν μόλις το 1% της παγκόσμιας παραγωγής πλαστικών για πάνω από μια δεκαετία. Τα βιοπλαστικά δεν έχουν απογειωθεί σε μεγάλο βαθμό επειδή είναι συνήθως κατά 50% έως 80% ακριβότερα από τα παραδοσιακά πλαστικά που βασίζονται σε ορυκτά καύσιμα, αλλά η παραγωγή τους αυξάνεται τώρα κατά 14% ετησίως, γεγονός που τα φέρνει σε τροχιά να φτάσουν έως και το 3% της αγοράς πλαστικών μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια.
Τα βιοπλαστικά επεκτείνονται ταχύτερα από τα ανακυκλωμένα πλαστικά σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως στην Κίνα και την Ιαπωνία που επιβάλλουν πιο φιλικά προς το περιβάλλον υλικά και τελευταία στον Καναδά. Ακόμη και αν τα παγκόσμια ποσοστά ανακύκλωσης πλαστικών φτάσουν κάποτε το 70% σε σύγκριση με περίπου 9% σήμερα, τα βιοπλαστικά μαζί με τα υλικά που παράγονται από το συλληφθέν διοξείδιο του άνθρακα θα έχουν μεγάλο ρόλο να διαδραματίσουν καθώς ο κόσμος θα απομακρύνεται από τα υλικά που βασίζονται σε ορυκτά καύσιμα.
Τα βιοπλαστικά προέρχονται συνήθως από φυτά πλούσια σε άμυλο, ζάχαρη ή πολτό, όπως το καλαμπόκι, το σιτάρι, το ζαχαροκάλαμο, το ξύλο και το βαμβάκι, γεγονός που τα καθιστά ακριβότερα από τα πλαστικά που παράγονται από ορυκτά καύσιμα, επειδή οι καλλιέργειες χρειάζονται λίπασμα και άλλους πόρους όπως το νερό.
Η ισχυρότερη ζήτηση για βιοπλαστικά προέρχεται επί του παρόντος από εταιρείες μόδας και συσκευασίας τροφίμων.
Οι τιμές, πάντως, θα μπορούσαν να μειωθούν εάν οι εταιρείες συνεχίσουν να αγοράζουν περισσότερα βιοπλαστικά και οι κυβερνήσεις ενθαρρύνουν τη χρήση τους. Φέτος, η κυβέρνηση Μπάιντεν κάλεσε την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να αξιολογήσει τις δυνατότητες των βιοϋλικών.
Ένα άλλο εμπόδιο για την κλιμάκωση των βιοπλαστικών είναι το τι συμβαίνει στο τέλος της ζωής τους. Μόνο τα φυτικά πλαστικά που είναι χημικά πανομοιότυπα με τα πλαστικά που βασίζονται σε ορυκτά καύσιμα μπορούν να εισέλθουν στην υπάρχουσα και αυξανόμενη υποδομή ανακύκλωσης.
Πέτρος Αλεξανδρής
Το άρθρο δημοσιεύτηκε πρώτα στο ένθετο «Agricola» της εφημερίδας «Καθημερινή της Κυριακής» στις 17 Σεπτεμβρίου 2023